مقاله بررسی دستگاه تنفسي
دسته بندي :
علوم پزشکی »
پزشکی
مقاله بررسي دستگاه تنفسي در 10 صفحه ورد قابل ويرايش
دستگاه تنفس
APPARATUS RESPIRAORIUS
دستگاه تنفس از تعدادي مجاري هوايي در اندازه‌هاي مختلف (كه وظيفه انتقال، گرم و مرطوب كردن هوا را بر عهده دارند) و ششها (كه در تبادل اكسيژن نقش دارند) به وجود آمده است. بعلاوه بخشي از دستگاه تنفس در گفتار (توليد صوت) نيز نقش ويژه‌اي دارد. مخاط تنفسي در بيشتر مسير از نوع اپي تليوم منشوري (استوانه‌اي) مژكدار است و در لابلاي آن سلولهاي موكوسي حضور دارند كه با ترشح موكوس، ناحيه را مرطوب و چسبنده مي‌كنند و ذرات گردوغبار را به دام مي‌اندازند. مژكهاي موجود در دستگاه تنفس نيز با حركت مداوم خود، موكوس و ذرات گردوغبار را به سوي فضاي حلق مي‌رانند. هواي تنفس شده از طريق مجاري هوايي به ريه‌ها وارد و پس از عبور از مجاري هوايي داخل ريه‌ها، به كيسه‌هاي متسعي با جدار نازك به نام آلوئول alveolus مي‌رسد. جدار آلوئولها را سلولهاي اپي‌تليال مي‌پوشانند. اين سلولها در مجاورت نزديك با عروق خوني قرار گرفته‌اند و قادرند كه اكسيژن و گاز كربنيك را از خود عبور دهند. در نتيجه عمل نهايي تنفس در ريه‌ها انجام مي‌گيرد.
بيني nose
بيني از دو قسمت تشكيل شده است، يكي بيني خارجي و ديگري حفرة بيني. قسمت اول حفره بيني، دهليز vestibule نام دارد و بخش عقبي آن را مجرا meatus مي‌نامند. حفره بيني توسط تيغه بيني septum nasi كه در عقب استخواني و در جلو غضروفي است به دو حفره تقسيم شده است. جدار خارجي حفره بيني توسط شاخكها ناصاف شده، در زير هر شاخك مجراي كوچكتري ايجاد گرديده است.
در مجراي تحتاني سوراخي است كه مجراي بيني- اشكي به آن باز مي‌شود. در مجراي مياني، دهانه سينوس فك بالا باز مي‌شود. ساير سينوس‌هاي اطراف بيني نيز توسط سوراخهايي به فضاي بيني ارتباط دارند. حفره بيني توسط مخاط پرعروقي پوشيده شده، اين مخاط، جدار سينوس‌ها را نيز مفروش مي‌كند و التهاب آنها را سينوزيت مي‌نامند. موهاي مخصوصي در دهليز بيني وجود دارند كه همراه با موكوسي كه سلولهاي مخاطي تراوش مي‌كنند عمل تصفيه هوا را انجام مي‌دهند. مخاطي كه روي شاخك فوقاني و ناحية مجاور آن از تيغه بيني را مي‌پوشانند، خرمايي رنگ و حاوي نورونهاي بويايي است و مخاط بويايي نام دارد. حفره عقب توسط فضاي چهارگوشي به نام كوانا cuana به حلق راه دارد.
ششها pulmons
ريه‌ها عضو اصلي دستگاه تنفس و داراي قوام اسفنجي و الاستيك و رنگ صورتي يا خاكستري هستند. ريه راست قدري بزرگتر است. هر ريه بصورت مخروطي است كه رأس آن در بالا و قاعده‌اش در پايين است و فضاي جنب را در قفسه اشغال مي‌كند. ريه داراي يك رأس، يك قاعده و سطوح دنده‌اي costal و داخلي medial (mediastinal) است. رأس ريه (قله) يا ريشه گردن بالا مي‌آيد به طوري كه نسبت به وسط ترقوه حدود 5/2 سانتيمتر بالاتر است. قاعده ريه روي ديافراگم تكيه مي‌كند و گود است. سطح دنده‌اي ريه محدب و مجاور دنده‌هاست. سطح داخلي داراي يك فرورفتگي است به نام اثر قلبي impressio cardiace ؛ كه در شش چپ عميق‌تر است. بالا و عقب‌تر از فرورفتگي اخير، ناف ريه قرار دارد كه محل عبور عروق و اعصاب و نايژه اصلي است. عناصري كه به ناف ريه وارد مي‌شوند (شريان ريوي، وريدها و در عقب آنها برونكوس اصلي)، پايه ريه ناميده مي‌شوند كه تنها محل اتصال ريه به ميان سينه است. كنار قدامي ريه چپ در پايين داراي بريدگي است به نام بريدگي قلبي incisura cardiaca كه در اثر مجاورت با بطن چپ قلب به وجود آمده است.
ريه چپ توسط يك شيار عميق به نام شيار مايل fissura obliqae به دو لوب فوقاني و تحتاني تقسيم شده است. اين شيار از پايين ناف ريه شروع شده، پس از دور زدن سطح دنده‌اي دوباره وارد سطح راخلي شده، در بالاي ناف ريه ختم مي شود. ريه راست توسط دو شيار به سه لوب تقسيم شده است. شيار مايل در ريه راست مشابه ريه چپ است. شيار ديگري به نام شيار افقي fissura horizontale از وسط شيار مايل شروع مي‌شود و بطرف جلو امتداد مي‌يابد. در نتيجه ريه راست داراي سه لب فوقاني، مياني و تحتاني است (ش 4). انشعاب برونكوس (و شريان ششي) در ريه نظم مخصوصي دارد. از اين رو هر كدام از ششها داراي ده قطعه segmentes هستند كه از نظر تشريح، جراحي و فيزيوتراپي عضو، اهميت باليني دارند.